Om te slagen in een echte multiculturele maatschappij waarbij we zorg dragen voor elkaar en vertrouwen hebben in mensen is er veel geduld en tijd nodig. Dat kan alleen maar als iedereen voelt dat hij of zij een deel is van die maatschappij. Groepsverbanden overleven maar door groepsloyauteit. Die loyauteit vloeit voort uit gemeenschappelijkheid.
Niemand in dit land heeft een oplossing voor de problemen, want de problemen worden zelfs niet opgesomd. In dit land is er geen duidelijke visie gegroeid, want de laatste 20 jaar was migratie en zijn problemen een non-item. Alle partijen hebben het erover, maar niemand zegt eigenlijk iets waardevol. Men gaat steeds uit van vooringenomen standpunten (of zijn het verborgen agenda’s?). Maar wat is dan eigenlijk het probleem? Waarom wordt er zoveel over gepraat? En waarom wordt er zo weinig aan gedaan?
Hoe kunnen we gemeenschappelijkheid creëren?
Wat is er allemaal nodig om dit te realiseren? Wat is er nodig om een nieuwe samenleving te organiseren?
- Een gemeenschappelijke taal
Om een gemeenschap te vormen heeft men communicatie nodig. Om die communicatie mogelijk te maken is één gemeenschappelijke taal een noodzaak. Wat niet wil zeggen dat men mensen die andere talen spreken moet stoppen om hun taal te gebruiken in hun gezin en familie. Hoe kunnen we tot gemeenschappelijkheid komen als we niet kunnen communiceren. Onze taal moet dus sterk gepromote worden. Alleen door met elkaar te communiceren kunnen we een nieuwe maatschappij opbouwen. Daarin kunnen elementen zitten van de verschillende culturen in de maatschappij. Alleen door elkaar te leren kennen, kunnen we ook respect voor elkaar hebben. Dan hoeven we niet meer racistisch te zijn en de anderen als de oorzaak van al onze problemen noemen.Het moet onmogelijk worden om Belg te worden zonder onze taal te kennen. - Het vermijden van ghetto-vorming
Momenteel bereikt het aantal migranten in onze steden en gemeenten reeds de 21,7% van de bevolking. In een aantal grote steden is dit aandeel veel groter. Bovendien creëren zij eigen gemeenschappen in aparte wijken. Een mogelijke oplossing voor het probleem van de ghetto-vorming is de gemeenten het recht geven om inschrijvingen van niet in België geboren mensen in hun gemeente te weigeren, wanneer het aandeel 33 % van de bevolking van de gemeente bereikt (ook per straat of in de sociale woningen). Indien er een hoger percentage in de gemeente woont, wordt samenleven moeilijker en wordt het moeilijk om voor de nodige werk- en woongelegenheid te zorgen. Zo kan er een betere spreiding ontstaan van allochtonen over het grondgebied en concentreren alle problemen zich niet in enkele grotere steden.
- Gemeenschappelijke waarden creëren ondanks de verschillende godsdiensten
‘Om als burgers vandaag samen toekomst te kunnen maken, moeten nieuwkomers ook een verhaal krijgen over de plek en de gemeenschap waarin ze arriveren. Het land, de stad en de maatschappij moeten morgen wel heruitgevonden worden, maar het zijn lopende projecten, met een heden en verleden.’
Kwame Anthony Appiah, filosoof van Ghanees-Britse afkomst
De universele mensenrechten spreken mensen aan indien ze lokaal vertaald, vormgegeven en toegepast worden. Ze zijn dus wel universeel in hun principes en in de verdragen die errond afgesloten werden, maar ze worden pas reëel en verbindend als ze in lokale, culturele omgevingen prioriteit krijgen. Vrijheid van meningsuiting betekent overal wat anders. We moeten opnieuw streven naar: Vrijheid, gelijkheid en broederlijkheid. Maar wel door het toepassen van de universele mensenrechten.
We moeten gemeenschappelijke waarden creëren, zo niet zal er een eeuwig probleem zijn tussen autochtonen en allochtonen.
- Ook de armoede moeten we bekijken
Kijken we naar de armoedecijfers in ons land, dan kan men zich toch heel wat vragen stellen bij de Belgische migratiepolitiek. 15,3 % van de Belgische bevolking leeft onder de armoedegrens. Het armoede-risico voor laaggeschoolden is 25,4 %. Ongeveer 38% van de mensen van Turkse afkomst en 54% van de mensen van Marokkaanse afkomst leven in armoede in België en waarschijnlijk leeft de grootste groep hiervan in enkele grote steden.
Door gewend te raken aan armoede en de bijhorende omstandigheden, kunnen mensen zich maatschappelijk ongewenst gaan gedragen en anders naar de samenleving en bijvoorbeeld de waarde van werk gaan kijken.
- Nieuwe gemeenschappen opbouwen in de wijk
Wat is het beste niveau om met de mensen te praten? Op welk niveau kan men dynamisch en solidair zijn? Waar kunnen ze over meespreken? Waar moeten de problemen opgelost worden tussen burgers?
Het logische antwoord op al deze vragen is de wijk. Dat wisten de Parijzenaars al in 1790. Maar in die periode (de Franse Revolutie) werd er grondig nagedacht over een nieuwe samenleving met als doel: vrijheid, gelijkheid en broederlijkheid.
“Om terrorisme efficiënt en effectief aan te pakken, kunnen beleidsmakers wellicht wat leren van het “strategisch staatsmodel”. Een strategisch staatsmodel houdt rekening met het multi-level karakter van de maatschappij en de burgers die worden “bestuurd”. Dergelijk karakter betekent concreet dat een individuele burger genest is binnen een gemeenschap (bv. een wijk), dat een gemeenschap genest is binnen een stad of gemeente, dat een stad of gemeente genest is binnen een gewestelijke overheid, dat een gewestelijke overheid genest is binnen een federale overheid en dat een federale overheid genest is binnen supranationale overheidsorganen (bv. Europa).”
Bert George en Kenn Meyfroodt – Doctoraatstudenten UGent
Wijkcomités
Hiervoor hebben we wakkere burgers nodig. Wakkere Burgers (autochtonen & allochtonen) zijn niet verkozen burgers die zich willen inzetten voor hun wijk. Iedere wijk zou een wijkcomité moeten krijgen aangevuld met een aantal verantwoordelijkheden van de gemeente, uiteraard dingen die lokaal beslist kunnen en moeten worden.
Een wijkcomité moet de beschikking krijgen over een ruimte in de lokale lagere school. Mensen uit de wijk weten het beste wat er voor hen nodig is om het samenleven te optimaliseren: zij kennen de infrastructuur, de mobiliteitsproblemen in hun buurt, problemen met integratie en sociale cohesie. Het wijkcomité kan zich ook bezighouden met kinderopvang, huiswerkbegeleiding, studeer- en vergaderplek, wijk of buurtfeest. Dit is zeker een praktische oefening in democratie en participatie. De democratie moet van onder uit opgebouwd worden. Het wijkcomité is een goede leerschool.
Werk maken van een nieuwe Samenleving
Alleen door de problemen te benoemen en er daarna oplossingen voor te zoeken kan men de problemen oplossen. Vele actoren hebben fouten gemaakt. Verzoenen in plaats van diaboliseren is nu aan de orde. De pers en vooral politici van alle partijen zouden weer in alle richtingen kritischer moeten worden. Hoogste tijd om actie te nemen en niet langer er alleen over lullen heren en dames politici. Laat dit probleem niet langer aanslepen met slechte gevolgen voor iedereen die erbij betrokken is en dat zijn we allemaal. Een zeer grote taak is er weggelegd voor het onderwijs en voor de wijkwerking.