“De kiezer verwacht en beloont beleid. Decennia van gemakkelijke vrede, permanent mediakabaal, onbezonnen beloftecultuur en systemisch bestuursfalen hebben de kiezer decadent gemaakt. De electorale versnippering trekt de politiek in een doodspiraal van electoraal opbod, dat leidt tot bestuurlijke onmacht dat leidt tot nog meer opbod. Alleen door te herverkavelen kunnen opnieuw werkbare meerderheden ontstaan. Maar hoe? ”

Marc De Vos, Knack 10/5/2022

Dat we in een catch 22 zitten is voor iedereen duidelijk. Of Kafka op zijn best. Wat eraan te doen is een heel moeilijk? Waar beginnen we als we dit Belgische Kafkaiaanse Instituut willen ontwarren? Alles is met alles verbonden, niemand wil toegeven. De partijen en de vakbonden rijden zich vast in hun onwrikbare standpunten. Partijstandpunten zijn bijna niet te verzoenen. Maar hoe zit het nu met de burgers? Heeft er iemand al eens gevraagd wat de burger het liefst zou hebben? Of moet de burger maar slikken wat de politici bedenken?

Waarom hebben mensen veel meer vertrouwen in de brandweer dan in politici?

Ze doen tenslotte hetzelfde werk: politici blussen ook continu brandjes maar vergeten wel aan brandpreventie te doen. Liefst 89 procent heeft vertrouwen in de brandweer. Politici hebben het echt verkorven. Slechts een op de zes in Europa heeft nog vertrouwen in politici (17 pct). Met 20 pct scoort België relatief hoog, al is dat in Wallonië (14 pct) significant lager dan in Vlaanderen (24 pct).

Wat we nodig hebben, is wat politieke partijen niet willen; meer democratie en minder macht voor de partijen.
Ik maak me geen illusies dat dit voorstel kans maakt, aangezien de partij-orakels beslissen wat er met ons land gebeurt, ook als is dit tegen de zin van de bevolking. Wil men dit land werkbaar en betaalbaar houden dan zal er veel moeten veranderen. Te beginnen met het vereenvoudigen van de staatsstructuur. Mijn voorstel zal veel politici doen steigeren, want ze zijn groot geworden door klein te zien of moet ik zeggen alleen maar naar hun portemonnaie. Of tot meerdere eer en glorie van de partij.

Hoe zo, we zitten in een Catch 22

Enkele problemen op een rij:

Vooreerst moeten we beslissen of we België nog wensen te behouden (de meerheid van de bevolking wel)?
Willen we echt naar een model met 3 of zelfs met 4 (dit laatste is belachelijk voor een bevolking van 70000 inwoners)?
Willen we verder polariseren: links tegen rechts, zuiden tegen noorden, nieuwe tegen oude Belgen, Franstalig tegen Nederlandstalig?
Willen we lange regeringsvormingen behouden of zoeken we andere oplossingen?
Kunnen we het parlement terug zijn plaats geven? Hoe kunnen we terug naar de scheiding tussen de uitvoerende en de wetgevende macht?
Willen we 6 regeringen en 60 ministers behouden? En 800 kabinetsleden?
Blijven de partijen belangrijker dan de verkozen volksvertegenwoordigers?
Zullen partijen bereid zijn om een beetje partijmacht in te leveren?
Zullen onze volksvertegenwoordigers hun macht met ons willen delen?
Welk maatschappij model wensen we?
Welke zijn de kerntaken van de staat? Welke taken willen we zeker niet in privéhanden?
de oplopende schulden van de gewesten en van de federale staat
de noodzaak om keuzes te maken voor pensioen, arbeidsregeling, schuldenberg, enz.

Voor al deze problemen hebben we geen oplossing, want we saboteren elke oplossing zelf tot meerdere eer en glorie van de partij (de volgende verkiezingen winnen is belangrijker dan het land beter besturen).

“Ook de huidige federale regering botst op de limieten qua bestuur van dit land. Men dient zich zelfs de vraag te stellen of dit land nog wel te regeren valt in een constitutioneel landschap met 198 grondwetsartikels, honderden artikels in daaraan gerelateerde gewone- en buitengewone wetten. Daardoor heeft Kafka toegeslagen en zijn hervormingen uiterst moeilijk te verwezenlijken. In feite slaat de juridische overvloed van regels en procedures haaks op de budgettaire sociaal-economische realiteit van dringende hervormingen.”
Herman Matthijs, Hoogleraar Openbare Financiën UGent

Het is tijd om het anders te doen, te beginnen met de staatshervorming.

Op de vraag hoe men aan de staatshervorming begint, moet men eerst kijken naar hoe men terug het respect krijgt van de burger, hoe men de burger terug kan betrekken bij het beleid, hoe men beslissingen dichter bij de burger kan maken zodat die zich terug betrokken voelen? Kan men de democratie redden door te herstructureren? Moet men zich afvragen hoe men de efficiëntie kan doen toenemen en de legitimiteit verhogen door de burger meer te betrekken, door dichter bij hem te beslissen.

Hoe kunnen we beslissingen dichter bij de burger maken, de burger meer betrekken bij het beleid, de geloofwaardigheid van politici herstellen ??? Aan onze politici om hierop een antwoord te geven, liefst in een echte samenspraak met de burgers. Politici moeten de mens in de samenleving weer centraal stellen, en niet het systeem waarin politici en partijen elkaar gevangen houden. Belangrijk hierbij is een breed gedragen beslissing (niet alleen regering maar samen met oppositie) over de kerntaken van de Federale staat.

Debat over kerntaken

Omdat de dienstverlening van de staatsinstellingen niet erg performant is, wordt er door een aantal partijen gezocht naar oplossingen door de privé in te schakelen. De privé is inderdaad performanter omdat ze winst nastreven. Het aspect service en duurzaamheid worden door de privé slechts nagestreefd als het hun omzet ten goede komt en dus hun winst. Maar de prijs voor hun diensten gaat dan naar boven. Minder voor meer geld.

“Het is de klassieke methode om te privatiseren: haal financiële middelen weg, zorg ervoor dat het niet meer functioneert, dan worden de mensen boos en dan laat je het over aan het privékapitaal.”
Noam Chomsky, Amerikaanse filosoof

De 1% rijken hebben zoveel geld dat ze niet meer weten hoe het te besteden. Ze hebben dus hun pijlen gericht op de dienstverlening van de staat. Ze krijgen daarbij de hulp van partijen die aanhangers en promotors zijn van een neoliberale en globale wereld, waar geld vrij kan stromen over de hele wereld. Daarbij komt dat de macht van deze rijke mensen groter wordt dan die van de regeringen. Deze partijen (we zullen ze niet noemen, want iedereen kent ze) zoeken naar manieren om de dienstverlening van de staat zo laag mogelijk te houden. Ze werken mee aan de afbraak van de staat. Ze kiezen voor de gemakkelijkste manier om het probleem van de lage performantie op te lossen. Het belangrijkste probleem met de door de staat geleide entiteiten is dat ze andere werkvoorwaarden hebben dan gewone bedrijven.

Eén van de belangrijkste redenen van het gebrek aan efficiëntie is het overdreven pamperen van de medewerkers. De vakbond heeft gevraagd (hogere pensioenen, meer verlofdagen, meer werkzekerheid, enz) de politici hebben gegeven, met als resultaat niet performante organisaties die dan bovendien nog geleid worden door politiek benoemde managers, die dikwijls niet excelleren in bestuurskunde. Er moet een einde gemaakt worden aan deze situatie: een echt eenheidsstatuut, al is het maar dat men begint met de jeugd.

Wat behoort tot de kerntaken van de politiek?
Moet de staat zich gedragen als een bedrijf?
Welke diensten verwachten de burgers als dienstverlening van de staat?
Moet de overheid aandeelhouder zijn in bedrijven?
Moeten intercommunales winst uitkeren ? ja, aan de burgers?

Voor wat de basisdienstverlening betreft moet er een duidelijke keuze gemaakt worden welke diensten basisdienstverlening zijn en dus niet mogen uitbesteed worden aan de privé, ook niet gedeeltelijk of samen. Infrastructuur, gezondheid, onderwijs en openbaar vervoer zijn de belangrijkste. Wat met post, telecom, energie? Welke diensten mogen worden aangeboden via intercommunales?

Om de vraag ‘kerntaken meer of minder?’ te beantwoorden volstaat het om naar de mensenrechten te gaan kijken. Meer bepaald artikel 25 van de Universele verklaring van de rechten van de mens gaat hier duidelijk op in.

Artikel 25
« Eenieder heeft recht op een levensstandaard die hoog genoeg is voor de gezondheid en het welzijn van zichzelf en zijn gezin, waarbij inbegrepen voeding, kleding, huisvesting en geneeskundige verzorging en de noodzakelijke sociale diensten, alsmede het recht op voorziening in geval van werkloosheid, ziekte, invaliditeit, overlijden van de echtgenoot, ouderdom of ander gemis aan bestaansmiddelen, ontstaan ten gevolge van omstandigheden onafhankelijk van zijn wil. Moeder en kind hebben recht op bijzondere zorg en bijstand. Alle kinderen, al dan niet wettig, zullen dezelfde sociale bescherming genieten. »

Werken aan de structuur

De structuur van ons land moet eenvoudiger, sneller en goedkoper gemaakt worden. Eén bevoegdheid impliceert één bevoegde overheid. Dit zal leiden tot minder bevoegdheidsconflicten en vooral minder overheid en administratie! Vandaag leven de verschillende overheden en administraties naast elkaar en verrichten zij een hoop dubbel- of zelfs driedubbel werk.

Eenvoudiger, doorzichtiger, democratischer zijn de codewoorden

Als we naar een nieuwe structuur voor ons land willen, één die beter beantwoord aan de verwachtingen van de bevolking, dan zullen we moeten zoeken naar eenvoud en duidelijkheid. Politici moeten minder zichtbaar aanwezig zijn in de media (teveel ministers en staatssecretarissen). Er moet vooral minder gepolariseerd worden door de partijen. We kunnen zeker ideeën halen uit het Zwitserse politieke systeem, maar moeten dat niet gewoon overnemen. We moeten zoeken naar oplossingen voor de democratie. De politiek moet terug dichter bij de bevolking. Politici moeten terug respect krijgen voor de burger en omgekeerd. Daarom moeten beslissingen dichter bij de mensen gebracht worden en moet er komaf worden gemaakt met ingewikkelde beslissingsstructuren en verdeling van verantwoordelijkheden.

Op weg naar een nieuwe staatshervorming

We kunnen wel iets leren van de Zwitsers. Zij zijn er tenminste in geslaagd om niet continue in politieke tegenstellingen te leven en hun schuldenlast is in ieder geval veel lager dan de onze. Zwitserland is gestart als een confederatie maar is later overgeschakeld naar een federatie van 26 kantons met een zeer kleine federale regering. En met een bevolking die door middel van referenda regelmatig mee aan de knoppen zit.

Naar analogie met Zwitserland creëren we een Belgische Federatie van 21 districten. Veel bevoegdheden gaan naar de districten waardoor eigenlijk de Gewestelijke Parlementen kunnen vervallen. Slechts 3 niveaus houden we over: gemeente – district – federaal en uiteraard Europa.

Er zijn in België 20 centrumsteden (die een centrale functie hebben in hun regio); Brussel, 13 Vlaamse, 6 Waalse. Het Duitstalig landsgedeelte wordt het 21ste district. Hierdoor hebben we 4 Gewesten ingedeeld volgens taalgroep, maar zonder specifieke bevoegdheden. De verdeling is als volgt:

https://www.guidodroomt.be/2022/05/21/de-21-stadsgewesten-van-het-nieuwe-belgie-2/

Coalitievorming

Coalities zijn een aanfluiting van de democratie, van de scheiding der machten. Zij horen thuis in een particratie met alle macht aan de partijvoorzitters. Tijdens coalitiegesprekken wordt er vastgelegd wat er zal gebeuren de volgende vijf of zes jaar. Reeds hierbij gaat het niet langer over de burger, maar over het verwerven van een machtspositie. Daarna is er geen oppositie meer mogelijk, aangezien de meerderheid beslist. Alleen als er een paar partijgenoten afwezig zijn kan er een probleem ontstaan om een idee door de gemeenteraad of provincieraad te jagen. Het overleg over het programma zal dus met de gemeenteraad of de provincieraad moeten gevoerd worden en niet door de coalitiepartners, die er niet meer zijn.
Meer lezen: https://www.guidodroomt.be/2020/05/14/coalities-zijn-een-aanfluiting-van-de-scheiding-der-machten/

Beslissingen met 50+1

Hoe legitiem is het om beslissingen te nemen bij 50 % + 1 zetel? Is het normaal dat beslissingen worden genomen met zo’n kleine meerderheid? Is dit echt in het voordeel van de burgers of alleen maar voor de partijen, die zo ongehinderd hun ideeën kunnen doorduwen? Zou de Brexit goedgekeurd zijn met een ruime meerderheid, dan zou het een duidelijke beslissing zijn van het Britse volk. Nu is het dat niet, nu is ongeveer de helft vóór, de andere helft tegen. Zo zet men de burgers tegen elkaar op.

De gulden snede, ook genoemd de “gouden verhouding”, is de verdeling van een lijnstuk in twee delen in een speciale verhouding. Waarom hier spreken over de gulden snede. Omdat het een mogelijke oplossing is voor de tweedeling van onze maatschappij in links en rechts, wat voor de burger frustrerend werkt. Stel dat alle beslissingen niet volgens een gewone meerderheid gebeuren, maar met de goddelijke of gouden verhouding: de Gulden Meerderheid.

Vlaams en Waals parlement

Het Vlaams en Waals parlement worden afgeschaft als apart parlement. De burger heeft het gehad met al die ministers die te dikwijls in onze nieuwsuitzendingen verschijnen en dan nog meestal om mekaar tegen te spreken of slecht beleid te voeren. De districten bepalen nu het beleid voor hun district.

Laat het parlement een regering kiezen, niet de partijvoorzitters.

Het samenstellen van een zinvolle regering is blijkbaar een onmogelijke opdracht voor de partijvoorzitters. Misschien moeten we het parlement de kans geven om een regering te vormen. Waarom moet een regering een meerderheid hebben in het parlement? Omdat het daardoor het parlement kan uitschakelen of beter gezegd ombouwen tot een stemmachine meerderheid tegen minderheid. Heeft de meerderheid dan altijd de juiste ideeën en de minderheid de slechte?

Senaat

De senaat moet een andere functie krijgen en wordt niet langer direct verkozen maar geloot. De leden van de senaat worden geloot uit alle verkozen mandatarissen (14.366) van alle niveaus. Deze loting zal jaarlijks plaatsvinden: het eerste jaar worden alle 185 senatoren geloot, daarna wordt elk jaar 20 % van de leden vervangen. Op deze manier is er een continue vernieuwing van de leden, maar met behoud van continuïteit. Uiteraard krijgen ze niet langer de vergoeding van een senator, maar een vergoeding naar prestaties. Ook het aantal werkuren is beperkt omdat hun taak veranderd is.
Meer lezen;

https://www.guidodroomt.be/2022/01/18/senaat-afschaffen-of-zinvolle-hervorming/

Bepalen welke bevoegdheden op welk niveau moeten zijn?

Welke bevoegdheden moeten naar welk niveau? Er moet een absolute scheiding zijn van de bevoegdheden: ieder niveau moet zijn beslissingen kunnen nemen zonder inspraak van de andere niveaus.